Araç Değer Kaybı Hesaplama

Araç değer kaybı, trafik kazası ardından hasara uğrayan aracın, kazadan önceki piyasa değeri ile ikinci el piyasa değerindeki düşüşü ifade eder. Başka bir deyişle, aracın görünürde hasarı giderilmiş olsa bile, geçmişinde kaza kaydı bulunduğu için satış değerinin azalmasıdır.

Yani, kazadan önceki piyasa değeri ile kaza sonrası onarım yapılmış halinin arasındaki farktır. Aracınız kaza geçirdiğinde parçalar onarılsa, orijinali ile değişse ya da boyansa bile araçta “Tramer kaza” kaydı oluşur ve bu durum aracın satış değerini düşürür. Bu nedenle, kazada kusurlu tarafın (veya onun Zorunlu Mali Mesuliyet -ZMMS- sigorta şirketinin) değer kaybı farkını tazmin etmesi gerekir. Örneğin; kaza öncesi 1000.000 TL olan bir aracın, onarımdan sonra 875.000 TL’ye satılabildiği kabul edilirse, araç sahibi yaklaşık 125.000 TL değer kaybı tazminatı talep edebilir. Bu tespit, dava ve başvuru sürecinde motorlu araç uzmanı bilirkişilerce tespitinin yapılması gerekir.

Araç değer kaybı hesaplama, her kaza için aynı miktarda olmaz. Hesaplama belirli kriterler dikkate alınarak yapılır:

• Aracın yaşı ve kilometresi: Daha yeni ve düşük kilometreli araçlarda değer kaybı daha yüksek çıkar.
• Hasarın büyüklüğü: Kaporta, şasi, direksiyon, hava yastığı gibi kritik bölgelerdeki hasar değer kaybını artırır.
• Onarım sayısı: Bir araç ne kadar fazla kazaya karışmışsa, değer kaybı o kadar artar.
• Piyasa değeri: Lüks veya yüksek model araçlarda değer kaybı rakamsal olarak daha büyük olabilir.

Türkiye Sigorta Birliği tarafından belirlenen kriterlere göre uzmanlar tarafından yapılan hesaplama sonucunda araç değer kaybı hesaplama miktarı netleşir.

Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 21.02.2017 tarihli, 2016/8159 esas ve 2017/1793 karar sayılı ilamında; mahkemenin, değer kaybı tespitine ilişkin olarak yetersiz ve hatalı bilirkişi raporlarına dayanarak hüküm kurmasının hukuka aykırı olduğu belirtilmiştir. Daire, değer kaybı hesabının sağlıklı biçimde yapılabilmesi için, konusunda uzman ve önceki raporları hazırlayanlardan farklı bir bilirkişiden rapor alınması gerektiğini vurgulamıştır. Bu raporun, dosyadaki fotoğraflar, fatura, kaza tespit tutanağı ve mevcut bilirkişi raporları incelenerek hazırlanması; aracın modeli, yaşı, hasarın ağırlığı, boyanmış bölgeler ve hasarın niteliği dikkate alınmak suretiyle yapılması gerektiği ifade edilmiştir. Yargıtay’a göre, aracın kaza öncesi ikinci el piyasa değeri ile onarım sonrası ikinci el piyasa değeri arasındaki fark, değer kaybını ortaya koyacağından, hesaplamanın bu esaslar çerçevesinde yapılması gerekir.

Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 09.05.2016 tarihli, 2016/1538 esas ve 2016/5657 karar sayılı ilamında, araç değer kaybının tespitine ilişkin esaslar ayrıntılı şekilde ortaya konulmuştur. Kararda, değer kaybının aracın kaza tarihindeki hasarsız ikinci el satış değeri ile onarım sonrası ikinci el satış değeri arasındaki fark olduğu vurgulanmış, bu hesabın yapılabilmesi için aracın markası, modeli, yaşı ve hasar gördüğü bölgelerin dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir. Somut olayda ise hükme esas alınan bilirkişi raporunun denetime elverişli olmadığı, raporda değer kaybının somut ve ayrıntılı gerekçelere dayandırılmadığı ifade edilmiştir. Bu nedenle, mahkemece aynı bilirkişi heyetinden ek rapor alınarak, aracın kaza tarihindeki hasarsız piyasa değeri ile tamir sonrası değeri arasında somut olarak ortaya çıkan farkın hesaplanması gerektiği belirtilmiştir. Eksik inceleme ile hüküm kurulması hukuka aykırı bulunmuş ve karar bu gerekçeyle bozulmuştur.

Araç Değer Kaybı Hesaplama Nasıl Hesaplanır?

Araç değer kaybı hesaplaması öncelikle aracın kaza öncesi galerilerden veya ikinci el araç ilanı sitelerinden rayiç değerini ve kaza sonrası onarım sonrası emsal değerini belirlemekle başlar. Bu iki değer arasındaki fark, söz konusu aracın tahmini araç değer kaybı hesaplama yapılmasını sağlamaktadır. Hesaplama yapılırken şu kriterlere dikkat edilmektedir:

• Aracın temel özellikleri: Marka, model, kasa tipi ve segment gibi faktörler hesaplamada etkilidir. Örneğin aynı model ve segmentte bir ticari araçla bireysel kullanım aracı farklı piyasa değerine sahip olabilir.
• Kilometre ve kullanım şekli: Aracın kaza anındaki kilometresi, daha az kilometreli araçların genellikle ikinci elde daha değerli olması nedeniyle önemli bir etkendir. Ayrıca aracın ticari mi yoksa şahsi kullanımda mı olduğuna göre de ikinci el değerleri değişebilir.
• Aracın yaşı ve üretim yılı: Yeni araçların değer kaybı genellikle daha yüksek hesaplanır. Örneğin 1-3 yaşındaki bir araç, 15 yaşındaki bir araca göre kazada daha yüksek değer kaybına uğrayabilir.
• Hasar durumu ve onarım tutarı: Kazanın şiddeti ve onarım giderleri, değer kaybı üzerinde doğrudan etkili olur. Yapılan işlemlerin (parça değişimi, boya vb.) türü, aracın ne kadar değer kaybettiğini belirler. Bu sebeple onarım öncesi alınan Ekspertiz raporları büyük önem taşımakta olup, kazadan sonra vakit geçirmeden aracın hasarlı kısımlarının raporlanması ve hasar onarım bedellerinin tespiti önemlidir.
• Önceki hasar kayıtları: Araç daha önce de kaza geçirmişse veya çok sayıda hasar kaydı varsa, bu ikinci el değerini düşürür ve hesaplamaya eklenir. Nitekim aracın daha önceden kaza geçirdiği ve hasar aldığı parçasının ikinci defa kazaya uğrayarak hasarlanması hem hasar tazminatını hem de değer kaybını önemli ölçüde etkilemektedir. Bu nedenle aracın hasar aldığı parça ve kısımlarının onarılmadan önce orijinal parça olup olmadığının dava ve başvuru öncesinde belirtilmesinde fayda bulunmaktadır.
• Piyasa koşulları: Aynı model aracın piyasa talep durumu, ikinci el değeri ve karşılaştırılabilir satış fiyatları da değerlendirilir. Nitekim ikinci el araç piyasasında kimi marka modeldeki araçlar daha çok tutulmakta, satışı diğer araçlara göre daha kolay olmaktadır.

Bu bilgileri bir araya getirerek eksper raporu hazırlanır. Genellikle “kaza öncesi değer – onarım sonrası değer” farkı esas alınır. Sigorta şirketleri veya bağımsız ekspertiz uzmanları, hesaplama için çeşitli yazılım ve tablolardan da faydalanır. Bazı hesaplama yöntemlerinde aracın rayiç değerinin belli bir yüzdesi (örneğin %19) baz alınarak, hasarın büyüklüğüne göre değişen katsayılarla toplam değer kaybı hesaplanır. Ancak uygulamada her somut olay için standart bir formül yoktur; yukarıdaki kriterler çerçevesinde eksper raporuna göre değer kaybı miktarı tespit edilir.

Araç değer kaybı hesaplama örneği: Örneğin 2025 itibarıyla araç onarım masrafı 4.001–12.000 TL arasındaysa yaklaşık 8.550 TL; 12.001–20.000 TL arasında 12.825 TL; 20.001 TL üzeri onarımlarda ise 15.390 TL kadar değer kaybı öngörülebilir. (0–2.000 TL onarımlarda ise çoğunlukla araç değer kaybı talebi oluşmaz veya yapılan harcama kadar düşük tutarda kayıp oluşur.) Bu sayılar sabit bir formül değil bir örnektir; her durumda benzer iki aracın hasarsız ve hasarlı piyasadaki değerleri karşılaştırılarak da nihai tutar belirlenir.

Araç Değer Kaybı Hesaplama Talep Şartları

Araç değer kaybı hesaplama talep edebilmek için bazı yasal ve fiili koşulları sağlamanız gerekir. Öne çıkan şartlar şunlardır:

• Çift taraflı trafik kazası: Araç değer kaybı, iki araçlı kazalarda talep edilebilir. Tek taraflı, örneğin duvara çarpma, ağaç veya kaldırıma çıkma gibi kazalar genellikle değer kaybı kapsamına girmez.
• %100 kusurlu olunmaması: Kazada tamamen sizin hatanız yoksa değer kaybı talep edebilirsiniz. Eğer kaza tamamen sizin hatanızdan kaynaklanmışsa (örneğin siz hız sınırını aşar veya trafik işaretlerine uymadan kazaya neden olduysanız), değer kaybı talep hakkınız bulunmaz. Bunun yerine, kazaya karışan diğer taraf da kusurluysa, zarar kusur oranlarına göre paylaştırılır. Yani tam kusurlu taraf olmadığınız sürece hem hasar onarım tazminatı hem de değer kaybı tazminatına başvurabilir, aracınızın onarımda kaldığı süre içinde araçsız kalmanız nedeniyle ikame araç bedeli- araç mahrumiyet bedeli tazminatı almanız mümkündür.
• Aracın hasar görmesi ve onarılması: Kaza sonucu aracınızda bir hasar meydana gelmiş ve bu hasar onarılarak giderilmiş olmalıdır. Onarım yapılmamış, parçası kırık veya eksik araç için değer kaybı tazminatı hesaplanmaz. Onarım faturaları, ekspertiz raporları gibi belgeler değer kaybı hesaplamasında önemlidir. Bu belgelerin eksiksiz bir şekilde kaza fotoğraflarıyla beraber dava açılmadan önce toplanması gerekmektedir.
• Pert (hurda) statüsünde olmama: Aracınız kaza sonrası tamir edilmeyecek kadar ağır hasarlı (pert) ilan edilmemiş olmalıdır. Bir araç hurdaya çıkarıldıysa, artık ikinci el rayiç değer değil araç hurda değeri üzerinden tazminat alınır. Bu durumda değer kaybı değil pert araç bedeli talep edilir.
• Zamanaşımı süresi: Araç değer kaybı hesaplama ve tazminatı için yasal sürelerin takip edilmesi şarttır. Zararınızı öğrendiğiniz tarihten itibaren 2 yıl, ancak kazanın gerçekleştiği tarihten itibaren her halükarda 10 yıl içinde dava açmanız gerekir. Bu süreler geçerse tazminat talep hakkınız düşer. Dolayısıyla kazayı öğrendiğiniz an itibarıyla zaman aşımına dikkat etmeniz önemlidir. Ayrıca kusurlu aracın sigortası tarafından belirli bir miktar ödeme yapıldıysa ancak bu miktarın yetersiz olduğu açıksa, ibraname imzalamış olsanız dahi bu mutabakatın dava sırasında iptali mümkün olup, araç hasarına ve değer kaybına ilişkin tazminat almanız mümkündür.
• Kilometre ve yaş sınırı kaldırıldı: Eskiden bazı mevzuatlarda araç yaşı veya kilometre sınırları vardı (örneğin 165.000 km kuralı gibi), ancak Nisan 2020’den sonra bu sınırlamalar kaldırılmıştır. Artık araç yaşı veya kilometresi ne olursa olsun değer kaybı talep edilebilir. Aracınızın yaşı ve kilometresinin fazla olması sadece ödenecek tazminatın miktarını düşürür, ama mutlaka bir tazminat ödemesi çıkacaktır.

Bu şartlar sağlandığında, kazada kusurlu veya daha fazla kusurlu olan tarafın zorunlu trafik sigortası aracılığıyla değer kaybı tazmin talebinde bulunabilirsiniz.

Kusurun Değer Kaybına Etkisi

Kazanın kusur oranı, alacağınız tazminat miktarını doğrudan etkiler. Eğer kazada sizin kusur oranınız %50, karşı tarafın %50 ise değer kaybının yarısını talep edebilirsiniz. Örneğin aracınızda toplam 10.000 TL değer kaybı oluştuysa, karşı tarafın kusur oranı %50 ise sigortasından 5.000 TL alabilirsiniz. Karşı taraf kusurluysa ve siz hiç kusurlu değilseniz (kazayı tamamen karşı taraf yaptıysa), araçtaki tüm değer kaybını (örneğin tüm 10.000 TL’yi) talep edebilirsiniz. Tamamen kendi hatanızdan kaynaklanan bir kazada ise, kusur tamamen size ait olduğu için değer kaybı talebi söz konusu olmaz. Bu ilke Türk Borçlar Kanunu’nun haksız fiil hükümleriyle de uyumludur: Haksız fiile göre zarar veren, verdiği zarar kadar tazminat öder.

Kazadaki kusur oranı bazen taraflarca tutanaklarda belirtilir, bazen de bilirkişi (veya hakim) kararıyla belirlenir. Özellikle tam kusur paylaşımı durumda (örneğin her iki taraf %50-50 iddia ediyorsa), mahkeme veya sigorta eksperi kusur oranlarını belirleyecektir. Kaza tespit tutanağındaki ifadeler ve varsa Adli Tıp raporu bu tespitte etkilidir. Bu yüzden kaza anında kusur paylaşımı konusunda anlaşmaya varılmamışsa, kaza tutanağına, tanık ifadelerine veya ekspertiz raporuna dikkat etmek gerekir. Konya trafik kazası avukatı sayfamızdan trafik kazaları ile ilgili konulara ulaşabilirsiniz.

Araç Değer Kaybı Hesaplama Kriterleri

Hesaplama için kullanılan başlıca kriterleri özetlersek:

• Araç Bilgileri: Marka, model, üretim yılı, kasa tipi, motor gücü gibi araç özellikleri.
• Piyasa Değeri: Kazadan önce aynı özelliklere sahip araçların güncel ikinci el fiyatları. Bunlar kaza öncesi aracın rayiç değerini belirlemeye yardımcı olur.
• Hasar Detayları: Değişen veya boyanan parçaların türü ve sayısı, değiştirilen parçaların orjinal veya yan sanayi olma durumu, aracın iskeletinde (şasi) kırık veya bükülme olup olmaması.
• Onarım Tutarı: Aracın tamirinde yapılan işçilik ve parça harcamaları. Toplam onarım masrafı ne kadar yüksekse, değer kaybı genelde o kadar fazla olur.
• Araç Kullanım Geçmişi: Araç ticari amaçla mı kullanıldı, kiralık araç mı, fazla hasar (örneğin 1 hasar vs. 3 hasar) kaydı gibi geçmiş bilgileri.
• Piyasa Koşulları: Örneğin araçların satış hızı, mevsimsel talepler veya ekonomik durum gibi faktörler. Belirli dönemlerde bazı araç modellerinin ikinci elde değeri farklılık gösterebilir.

Tüm bu bilgiler ışığında sigorta eksperleri veya bilirkişiler, araç değer kaybını ve araç değer kaybı hesaplama kısmını araştırır. Çoğunlukla, kazadan önce aracın sigortacının kabul ettiği rayiç değeri ile kaza sonrası onarılmış halinin yeniden satış fiyatı belirlenir ve aradaki fark hesaplanır. Bazı durumlarda aşağı yukarı şu yöntem izlenir: Önce aracın kaza tarihindeki piyasa fiyatı bulunur; daha sonra bu fiyat üzerinden onarım sonrası piyasadaki teklif değeri hesaplanır. Örneğin hasarsız haliyle 150.000 TL olan bir araç, kazadan sonra yapılan onarımla 135.000 TL seviyesine gerilemişse, 15.000 TL değer kaybı oluşmuştur. Güncel hukuki düzenlemelere göre de hesaplama çeşitlendirilebilmektedir; örneğin araç rayiç değerinin %19’u baz değer kaybı olarak alınabilir ve bunu hasar boyutu ile kullanım düzeyine göre belirlenen katsayılarla çarparak toplam değer kaybı tespit edilebilir. Daha detaylı bilgi edinmek için Konya avukat sayfamızdan bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Araç Değer Kaybı Sigorta Başvurusu ve Tazminat Süreci

Araç değer kaybı tazminatı almak için öncelikle zararınızı kazaya sebep olan aracın zorunlu trafik sigorta şirketine bildirmelisiniz. Bu, yasal bir zorunluluktur ve Karayolları Trafik Kanunu’nun 97. maddesi gereği dava açmadan önce yerine getirilmesi gereken bir şarttır. Bildirimi noter kanalıyla iadeli taahhütlü mektupla gönderebilir veya sigorta şirketinin online başvuru sistemini kullanabilirsiniz. Dilekçenizde kazanın tarihi, saati, yeri, her iki tarafın bilgileri, oluşan hasar ve talep ettiğiniz değer kaybı miktarı açıkça belirtilmelidir. Bu başvuruya ödemenin yapılmasını istediğiniz banka hesap bilgilerini yazmanız da zorunlu bir unsurdur. PTTyoluyla göndereceğiniz başvurunuzun iadeli taahhütlü posta fişine başvuru dilekçenize dair bilgileri ve eklerinde nelerin olduğunu, başvurunuzun kaç sayfadan ibaret olduğunu yazmanız Sigorta Şirketine başvuru yapıldığını ispatta kolaylık sağlar.

Sigorta kuruluşunun 15 iş günü (Trafik Sigortasında 15 gün) içinde yazılı cevap vermesi, ödeme yapması gerekir. Süre sonunda cevap gelmezse veya sigorta şirketi ödemeyi reddeder ya da teklif ettiği tutar kadar zararınızı karşılamazsa, dava ve sigorta tahkim gibi yasal yollara başvurma hakkı doğar. Zarar gören taraf olarak öncelikle trafik sigortasının teminat limitleri çerçevesinde -genelde sigorta poliçesinde yer alan üst limiti dahilinde- tazminatınızı talep edersiniz.

Trafik sigortasının teminat limitleri aşılırsa, kusurlu aracın ihtiyari üçüncü şahıs sorumluluk (kasko poliçesi içine dahil olan İMMS) sigortası devreye girebilir. Bazı araç sahipleri ilave olarak üçüncü şahıs sorumluluk sigortası yaptırır; bu poliçe zorunlu sigortanın üzerinde kalan tutarları öder. Eğer kusurlu araçta böyle bir ek sigorta (örneğin motorlu taşıtlar kasko poliçesi) yoksa, aşan zarar kusurlu araç sahibinden doğrudan talep edilir. Çünkü en başından beri kazaya sebebiyet veren aracın sahibi ve kaza anında sürücüsü kim ise o da sigorta şirketleriyle beraber müşterek ve müteselsil olarak sorumludur. Sadece trafik kazası nedeniyle uğranılan zararların tazmini daha mümkün ve kolay olduğu için en başında sigorta şirketlerine başvuru yoluna gidilir. Nitekim sigorta şirketlerinin hem adresleri bellidir hem de tazminatı ödeme noktasında sigortalı araç sahiplerinden imkanları daha fazladır.

Araç değer kaybı hesaplama için yasal yollara başvurmanız gerekirse iki temel seçenek bulunur:

• Sigorta Tahkim Komisyonu: 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu kapsamında kurulmuş olan bu komisyon, sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıklarda hızlı çözüm sağlar. Başvurular tamamen yazılı belge üzerinden yapılır ve genelde 4 ay içinde sonuçlanır. Küçük alacaklılar (yaklaşık 5.000 TL’ye kadar) için bu yol pratik olabilir. Komisyon kararları 5.000 TL’ye kadar kesin, 5.000–40.000 TL arası tek itiraz hakkı bulunan karardır.
• Asliye Ticaret Mahkemesi: Yüksek tutarlı tazminat talepleri veya tahkim istemediğiniz durumlarda mahkemeye gidebilirsiniz. Talep sonucu kazanın olduğu yerdeki Asliye Ticaret Mahkemesi yetkilidir. Ancak dava açmadan önce mutlaka sigorta başvuru şartını yerine getirdiğinizi belgelemelisiniz. Dava sırasında kaza tutanağı, eksper raporu, tanık beyanları gibi kanıtları sunarsınız ve mahkeme kusur oranları ile değer kaybını inceleyerek karar verir.
• Asliye Hukuk Mahkemeleri: Eğer sadece araç sahibine veya sadece sürücüsüne karşı dava açmanız gerekir ise Asliye Hukuk Mahkemelerinde dava yoluna gitmeniz gerekebilir. Bu noktada dikkat çeken husus taraflardan birinin bile tacir olmaması, aracını ticari işletmesi için kullanmaması -hususi araç kazası- olması gerekir.

Her iki durumda da ilk adımınız sigorta şirketine yazılı başvuru yapmak olmalıdır. Süreci hızlandırmak ve haklarınızı savunmak için bir avukattan destek almanız faydalı olabilir. Sigorta aracı kurumlarla, kazadan sonra sizi arayan şahıslara vekaletname vermeniz sizi zarara uğratabilir, tazminatı almanız noktasında gecikme yaşamanıza veya size ödeme anında fazla gözükse bile aslında zararlı çıkacağınız bir miktara anlaşarak haklarınızdan feragat etmenize neden olabilir.

Araç Değer Kaybı Hesaplama Robotu

Araç değer kaybı hesaplama robotu, trafik kazası sonrası aracınızda oluşan değer kaybını otomatik olarak hesaplamanıza yardımcı olan çevrim içi bir sistemdir. Bu robot sayesinde; aracınızın marka ve modeli, üretim yılı, kilometresi, hasarın niteliği ve onarım bilgilerini girerek tahmini değer kaybı tutarını kolayca öğrenebilirsiniz.

Neden Önemlidir?

• Hızlı sonuç: Karmaşık hesaplamalarla uğraşmadan birkaç dakika içinde aracınızın uğradığı değer kaybını görebilirsiniz.
• Doğruluk: Sigorta sektöründe kullanılan kriterler ve Türkiye Sigorta Birliği esas alınarak hazırlanır.
• Hak arama sürecinde rehber: Hesaplama sonucu, sigorta şirketine başvuru yaparken veya dava açarken talep edeceğiniz tazminat miktarı için yol gösterici olur.

Nasıl Çalışır?

1. Araç bilgilerini (model, yıl, km) girin.
2. Hasar bilgilerini (hasar bölgesi, değişen parça, onarım tutarı) seçin.
3. Sistem, resmi hesaplama yöntemlerine göre değer kaybını otomatik olarak hesaplasın.
4. Sonuç, tahmini değer kaybı tutarı olarak ekrana yansır.

Araç Değer Kaybı Hesaplama Örneği

Bir aracın kazaya karıştıktan sonra değer kaybının nasıl hesaplandığını görmek için somut bir örnek üzerinden ilerleyelim:

Araç Bilgileri

• Marka/Model: 2022 Model Sedan
• Kilometre: 40.000 km
• Piyasa Değeri (kazadan önce): 900.000 TL

Kaza ve Hasar Bilgileri

• Hasar Türü: Ön kaput ve sol ön çamurluk değişimi
• Onarım Bedeli: 35.000 TL
• Kaza Sonrası Piyasa Değeri: 850.000 TL

Hesaplama

Araç değer kaybı hesaplama , kaza öncesi piyasa değeri – kaza sonrası piyasa değeri formülüyle bulunur:

900.000 TL – 850.000 TL = 50.000 TL değer kaybı

Bu durumda aracın sahibi, kusurlu tarafın sigortasından 50.000 TL araç değer kaybı tazminatı talep edebilir.

Araç Değer Kaybı Hesaplama İçin Gerekli Belgeler

Sigorta şirketine başvururken veya dava açarken kullanacağınız bazı temel belgeler şunlardır:

• Kaza Tespit Tutanağı: Kazayı belgeleyen polis veya taraflarca imzalanan tutanak. Kazanın nasıl olduğu ve taraf kusurlarını gösteren resmi belgedir. Bu belgenin kaza anında bir örneğini almanız, fotoğrafını çekmeniz, eğer polisler tarafından tutulmuş ise kazadan 2-3 gün sonra ilgili kolluk birimine ulaşarak bu tutanak örneklerini temin etmeniz gerekmektedir.
• Aracın Ruhsatı Fotokopisi: Hasarlı aracın ruhsat fotokopisi (plaka ve şasi numarası gibi bilgileri içerir).
• Ehliyet Fotokopisi: Kazada aracı kullanan sürücünün geçerli ehliyet fotokopisi. Ayrıca TC Kimlik Örneğinizin, eğer Türkiye’ye turist olarak geldiğinizde kaza yapmış iseniz Pasaport örneğinizin başvurunuza eklenmesi gerekmektedir.
• Sigorta Poliçesi ve Kimlik: Zorunlu trafik sigortası poliçenizin bir sureti ve hem aracı işletenin (sigortalının) hem de sürücünün kimlik fotokopisi. Sigorta poliçenize ulaşamaz iseniz bunu tanzim eden anlaşmalı acentenizden sigorta poliçenizin bir örneğini temin edebilir veyahut ilgili sigorta şirketinin web adresinden online işlemler üzerinden sigorta poliçenize ulaşmanız mümkündür. Karşı tarafın sigorta poliçesini kaza anında edinmek zor olabilir nitekim bu poliçesine dair tüm bilgilerin kaza tespit tutanağına işlenmesi de aynı faydayı sağlamaktadır. Önemli olan poliçede geçen sigorta şirketi bilgilerine erişmek ve sigorta teminat limitlerini öğrenmektir. Ama dava ve sigorta tahkim komisyonuna yapılan başvurular belirsiz alacak davası olarak temsili bir değer üzerinden açıldığından ve tazmin edilecek miktar bilirkişi hesabı ile tespit edildikten sonra miktar artırımı yapıldığı için limitin de başlangıcı da başlangıçta çok önemli değildir.
• Ekspertiz Raporu / Parça Listesi: Aracınızın resmi bir eksper tarafından muayene edildiyse raporu, herhangi bir parça değişimi yapıldıysa parça listesi. Hatta araç onarımı sırasında belirlenen işçilik bedeli de hasarın miktarını ve ciddiyetini ortaya koymaktadır.
• Onarım Faturaları: Aracı tamir ettirdiyseniz, işçilik ve yedek parça faturaları.
• Hasar Fotoğrafları: Kaza sonrası aracın genel fotoğrafları ile özellikle hasarlı bölümlerin yakın plan görüntüleri. Kazanın şiddetini ve hasarı belgeleyen görseller değer kaybı hesaplamasında yardımcı olur.
• Önceki Kaza Kayıtları: Araç daha önce kaza geçirdiyse, bununla ilgili TRAMER kayıtları veya eski ekspertiz raporları. Daha önceki bir hasar kaydı değer kaybını etkiler.
• Tanık ve Delil Belgeleri (dava için): İleride dava/tahkim süreci başlayacaksa, kaza anındaki tanık ifadeleri, Adli Tıp raporları (alkol ölçümü gibi), savcılığa sunulan belgeler, keşif/bilirkişi tutanakları, araç satış veya mülkiyet belgeleri gibi ek evraklar da hazırlanmalıdır. Kaza anında çekilen fotoğraflar ise çok büyük bir öneme sahiptir. Kaza sonrasında video çekseniz dahi bu kayıt içinden günümüz teknolojisi ile kaza fotoğraflarının çıkarılması mümkün olmaktadır.

Eksper raporu veya diğer teknik belgeler genellikle bir uzmandan veya sigorta eksperinden alınır. Belirttiğimiz belgelerin tam ve eksiksiz şekilde toplanıp sigorta şirketine teslim edilmesi, hakkınızın hızlı ve eksiksiz sonuçlanmasını sağlar. Sigorta şirketi başvurunuza 15 iş günü (Trafik Sigortasında 15 gün) içinde yanıt vermez veya yetersiz bir ödeme yaparsa, elinizdeki bu belgelerle dava veya tahkime başvurabilirsiniz.

Araç değer kaybı hesaplama konusunda profesyonel destek almak isterseniz, alanında deneyimli bir sigorta avukatından veya bağımsız ekspertiz firmasından yardım almanız süreci kolaylaştırır. Uzman yardımı hem hesaplamada hem başvuru sürecinde hak kaybı yaşama olasılığını azaltır.

Araç değer kaybı, kaza mağduru araç sahibinin hakkıdır. Yukarıda özetlenen hesaplama yöntemleri ve yasal başvuru şartlarını bilerek hareket etmek, hakkınız olan tazminatı almanızı kolaylaştırır. Kazadan sonra araçta önemli bir değer düşüşü oluştuysa bu zararınızı gidermek için haklarınızı zamanında kullanmayı unutmayın.

Tazminat Ödemelerinde Hangi Belgeler Lazımdır?

Tazminat başvurusunda bulunan hak sahiplerinin, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 99. maddesi uyarınca ibraz etmesi gereken belgeler yönetmelikle belirlenmiştir. Başvuru türüne göre gerekli belgeler aşağıda sıralanmıştır:

Araç Hasarları İçin Gerekli Belgeler

Trafik Kazası Tespit Tutanağı’nın resmi tasdikli sureti veya taraflar arasında tutulmuş kaza tespit tutanağı, varsa ifade veya görgü tespit tutanakları, mağdur araca ait ruhsat, kaza yerine ve hasara dair fotoğraf veya görüntüler ile mağdur araç sahibine ait banka hesap bilgileri ibraz edilmelidir.

Araç Değer Kaybı İçin Gerekli Belgeler

Araç hasarları için istenen belgelere ek olarak değer kaybı talep beyanı ve yapılmışsa ekspertiz raporu gerekmektedir.

Üçüncü Kişilere Ait Hasarlar İçin Gerekli Belgeler

Araç hasarları için gerekli belgeler yanında, zarar gören mala ait sahiplik belgesi (örneğin tapu veya fatura) ve onarıma dair fatura veya muhasebe kayıtları talep edilmektedir.

Sakatlık Halinde Gerekli Belgeler

Kurul raporu, epikriz ve adli muayene raporları, tüm tedavi belgeleri, mağdurun kimlik fotokopisi, kaza raporu veya bilirkişi raporu, gelir durum belgeleri ve SGK hizmet dökümü ile banka hesap bilgileri sunulmalıdır. Ayrıca sağlık verilerinin işlenmesine dair açık rıza beyanı verilmesi gerekmektedir.

Ölüm Halinde Gerekli Belgeler

Kaza raporu, bilirkişi raporu veya mahkeme kararı, veraset ilamı ya da desteklik ilişkisini gösteren belgeler, ölüm belgesi veya otopsi raporu, nüfus kayıt örneği, gelir durum belgeleri ve SGK hizmet dökümü ile hak sahiplerine ait banka hesap bilgileri istenmektedir. Çocuk ölümlerinde destekten yoksun kalan ebeveynlere ait güncel SGK hizmet dökümü de eklenmelidir.

Kişisel Bilgi Doğrulama Belgeleri

Gerçek kişiler için nüfus cüzdan fotokopisi, imza beyanı ve iletişim bilgileri; tüzel kişiler için vergi levhası, ticaret sicil gazetesi, imza sirküleri ve yetkililerin kimlik fotokopileri talep edilmektedir. Yabancı uyruklu kişilerden ise kimlik bilgilerini gösteren belgeler ile Türkiye’ye girişine dair resmi evrak istenir.

Değer Kaybı Başvurusu İçin Vekaletnamede Özel Yetki Gerekir mi?

Trafik kazaları sonrasında açılacak tazminat davaları veya sigorta başvuruları bakımından, vekaletnamede yer alması gereken yetkiler çoğu zaman tartışma konusu olmaktadır. Özellikle araç değer kaybı hesaplama talepleri, maddi zarar kapsamında değerlendirilmekte ve doğrudan kazaya ilişkin teknik belgeler üzerinden yürütülmektedir. Bu sebeple, sadece araç değer kaybı başvurusu yapılacaksa vekaletnamede özel yetki bulunması genellikle zorunlu değildir. Avukat, kaza tespit tutanağı, ekspertiz raporu ve araç hasarına dair belgelerle süreci yürütebilir. Bu noktada sağlık verilerine veya kişisel mahiyette bilgilere ihtiyaç duyulmadığından, özel yetki hükmü olmaksızın da başvuru yapılabilmektedir.

Bununla birlikte, hukuki sürecin sadece değer kaybı ile sınırlı kalmadığı durumlarda vekaletnamede özel yetkilere yer verilmesi önem arz eder:

• “Kamu kurum ve kuruluşlarına bağlı hastaneler ile özel hastanelerden tedavi evraklarımı ve kişisel verilerimi temin etme”
• “KVKK madde 5 ve 6 gereğince sigorta şirketleri ve Sigorta Tahkim Komisyonu’ndan talep edilen kişisel veri beyanlarımı paylaşma ve kişisel verilerimin işlenmesine onay verme”
• “Uzlaşmayı kabule ve rette” (Not: Uzlaşma yetkisi için savcılıklar genellikle şikâyetçinin bizzat beyanını ister)
• “Ahzu Kabz” (Parayı tahsil etme yetkisi)

Örneğin, kazada bedensel zarar doğmuşsa, hastane kayıtlarına erişim, tedavi evraklarının temini ve kişisel verilerin işlenmesine onay verilmesi gibi konularda avukatın yetkilendirilmesi gerekir. Ayrıca, sigorta şirketi nezdinde yapılacak görüşmelerde veya Sigorta Tahkim Komisyonu başvurularında, kişisel veri paylaşımına ilişkin yetki olmadan işlem yapılması mümkün olmayabilir. Yine bazı durumlarda, uzlaşma tekliflerinin kabulü veya reddi hususunda avukatın açıkça yetkilendirilmiş olması aranır. Bu kapsamda, vekaletnamede “uzlaşmayı kabule ve rette” şeklinde özel bir düzenleme yapılması gerekebilir.

Bir diğer önemli husus ise “ahzu kabz” yetkisidir. Yani, tazminatın tahsil edilmesine ilişkin yetki. Araç değer kaybı hesaplama tazminatında, çoğu zaman ödeme doğrudan hak sahibine yapılır; ancak avukatın ödemeyi kabul edip tahsil edebilmesi için bu yetkinin vekaletnamede açıkça belirtilmesi gerekir. Aksi halde, sigorta şirketleri ödemeyi doğrudan müvekkilin hesabına yönlendirmeyi tercih etmektedir. Bu sebeple, her ne kadar salt değer kaybı talebinde özel yetkiler zorunlu olmasa da sürecin sorunsuz ilerlemesi için ahzu kabz yetkisi başta olmak üzere bazı özel düzenlemelerin vekaletnamede yer alması avukat açısından kolaylık sağlar.

Sonuç olarak, yalnızca araç değer kaybı hesaplama başvurusu yapılacaksa vekaletnamede özel yetki aranmaz. Ancak talep kapsamı bedensel zarar, kişisel veri temini, uzlaşma ya da ödeme tahsili gibi işlemleri içeriyorsa, vekaletnamede bu hususların açıkça düzenlenmiş olması gerekir. Böylelikle hem avukatın yetkileri netleşmiş olur hem de sürecin ilerleyişinde herhangi bir hukuki engelle karşılaşılmamış olur.